Trzy archiwa pod jednym adresem
W ramach projektu Cyfrowe Archiwum Archidiecezji Krakowskiejprocesowi digitalizacji a następnie udostępnieniu w Internecie poddane zostaną najcenniejsze archiwalia wchodzące w skład trzech zasobów archiwalnych o unikalnym znaczeniu naukowym, kulturowym i historycznym: Archiwum Archidiecezji Lwowskiej (Archiwum im. Arcybiskupa Eugeniusza Baziaka), Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie oraz Archiwum Diecezji Bielsko-Żywieckiej. Materiały zostaną opublikowane w serwisie Sakralne Dziedzictwo Małopolskiutworzonym przez Uniwersytet Papieski w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020. Portal ten wyposażony jest w moduł Cyfrowe Archiwum Archidiecezji Krakowskiejprzystosowany do wygodnego i efektywnego przeglądania zdigitalizowanych jednostek archiwalnych. Do końca 2022 roku w portalu opublikowanych zostanie ponad tysiąc jednostek archiwalnych. Udostępnienie tak dużej ilości dokumentów przyczyni się nie tylko do ochrony ich substancji materialnej, ale i umożliwi korzystanie z nich szerokiemu gronu naukowców, historyków, historyków sztuki, genealogów, nauczycieli, przewodników turystycznych, młodzieży szkół średnich i wyższych, pasjonatów i wszystkich zainteresowanych.
Bezcenne źródła
Archiwum Archidiecezji Lwowskiejjest jedynym tego typu zbiorem dokumentów pozwalających na naukowe opisanie nie tylko życia Kościoła w Galicji Wschodniej, ale i życia codziennego jej mieszkańców. Dokumenty te w niepowtarzalny sposób pozwalają odtworzyć relacje społeczne, administracyjne, kulturalne i naukowe obszaru będącego poza obecnymi granicami Polski. Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie to z kolei jeden z najbogatszych w Polsce zbiorów źródeł dokładnie opisujących każdy aspekt życia społecznego w diecezji krakowskiej od początków XV wieku. Bogactwo kulturowe i różnorodność tak rozległej diecezji znajduje odbicie w materiałach archiwalnych gromadzonych przez kurię biskupią od czasów średniowiecza. Niebagatelnej wartości dokumentacja dotyczy spraw tak rozległych, jak: sądownictwo kościelne, funkcjonowanie wszystkich jednostek administracji kościelnej, życie duchowe i kulturalne parafian, udzielanie sakramentów czy rozwój gospodarczy beneficjów kościelnych. Ten rozległy materiał do tej pory nie został ani w satysfakcjonujący sposób sklasyfikowany, ani opracowany. W skład trzeciego zespołu, który zostanie poddany digitalizacji wschodzą dokumenty z 41 archiwów parafialnych z terenu Diecezji Bielsko-Żywieckiej. To przede wszystkimbezcenne, staropolskie księgi metrykalne. Najstarsze z nich pochodzą z lat dwudziestych XVII wieku. Zgromadzono w nich informacje na temat niegdysiejszych mieszkańców Podbeskidzia, rejestrując najważniejsze życiowe wydarzenia: narodziny, zawarcie związku małżeńskiego i śmierć. Księgi metrykalne zawierają̨ też ogólne informacje o biegu spraw życiowych: narodzinach i śmierci osób bliskich, ich statusie społecznym, uprawianych profesjach.
Łatwiejszy dostęp dzięki dofinansowaniu unijnemu
Projekt Cyfrowe Archiwum Archidiecezji Krakowskiej jest odpowiedzią na rosnące obecnie zapotrzebowanie na cyfrowy dostęp do obiektów reprezentujących dziedzictwo nauki. Ze względu na postać analogową omawianych dokumentów archiwalnych oraz w wielu przypadkach ich zły stan zachowania, dostęp do nich jest bardzo ograniczony. Co więcej, wyżej wymienione zasoby nauki mające ogromne znaczenie dla badań nad polskim dziedzictwem w wymiarze badań historycznych, historyczno-artystycznych, genealogicznych, antropologicznych, kulturoznawczych czy geograficznych nigdy dotąd nie były publikowane w formie cyfrowej. Szerokie udostępnienie wspomnianych zasobów archiwalnych nie tylko przyczyni się do dynamicznego rozwoju badań w dziedzinie nauk humanistycznych poprzez umożliwienie szybkiego i łatwego korzystania z nich, ale także zwiększy bezpieczeństwo bezcennych dokumentów archiwalnych. Na portalu Cyfrowe Archiwum Archidiecezji Krakowskiejw domenie publicznej udostępnione zostaną 1022 jednostki archiwalne. Przewiduje się, że podczas projektu wykonanych zostanie ponad 507 536 skanów. Realizacja tak ambitnego zadania będzie możliwa dzięki pozyskaniu przez Uniwersytet Papieski dofinansowania ze środków unijnych w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa. Dofinansowanie unijne wyniosło: 7 328 560,43 PLN. Umowę w tej sprawie w listopadzie 2019 roku podpisali ks. prof. dr hab. Wojciech Zyzak, Rektor Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie oraz Ewa Siczek – Dyrektor Departamentu Projektów e–Administracji Centrum Projektów Polska Cyfrowa. Projekt będzie realizowany od 2 stycznia 2020 roku do 31 grudnia 2022 roku.
Pracownia Inwentaryzacji i Digitalizacji Zabytków UPJPII
Realizacją projektu Cyfrowe Archiwum Archidiecezji Krakowskiej będziezajmował się kierowany przez dr Józefa Skrabskiego zespół Pracowni Inwentaryzacji i Digitalizacji Zabytków Uniwersytetu Papieskiegozłożony z doświadczonych historyków, historyków sztuki, archiwistów, fotografów oraz skanerzystów. Pracownia mająca obecnie siedzibę w przyziemiu budynku przy ul. Bernardyńskiej 3 została utworzona w roku akademickim 2007/2008 w ramach Wydziału Historii i Dziedzictwa Kulturowego i Instytutu Historii Sztuki i Kultury. Jej głównym zadaniem jest prowadzenie prac inwentaryzacyjnych w obiektach sakralnych oraz opracowywanie naukowe dzieł sztuki, kościelnych bibliotek i archiwów, w pierwszej kolejności w Archidiecezji Krakowskiej, a obecnie również Diecezji Bielsko-Żywieckiej.
Projekt Cyfrowe Archiwum Archidiecezji Krakowskiej uzyskał dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa. Oś priorytetowa: II E-administracja i otwarty rząd; Działanie: 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego; Poddziałanie: 2.3.1 Cyfrowe udostępnienie informacji sektora publicznego ze źródeł administracyjnych i zasobów nauki.
Wartość dofinansowania: 7 328 560,43 PLN (stanowiące nie więcej niż 100 % kwoty całkowitych wydatków kwalifikowalnych Projektu, w tym: z budżetu środków europejskich w kwocie nieprzekraczającej: 6 202 160,69 zł i stanowiące nie więcej niż 84,63 % kwoty całkowitych wydatków kwalifikowalnych Projektu. Z budżetu państwa w kwocie nieprzekraczającej: 1 126 399,74 zł i stanowiące 15,37 % kwoty całkowitych wydatków kwalifikowalnych Projektu.
Justyna Kuska